برخی احکام خمس پیرامون گوسفند و گاو

استفتائات مقام معظم رهبری

 

• شخص گوسفنددار براى پرداخت خمس گوسفندان خود آیا باید قیمت آن ها را حساب کند یا محاسبه به تعداد نیز صحیح است؟

ج. اگر سرمایه ى مورد نیاز او بوده که اصلاً خمس ندارد وگرنه قیمت را حساب مى کند با فرض اختلاف گوسفندها در قیمت.

 

•کشاورزى یک گاو داشته که با زاد و ولد افزایش پیدا کرده و پس از حدود پنج سال، چهار گاو شده است. سپس آن  ها را فروخته و براى مخارج جهیزیه دخترش هزینه کرده است. پس از آن یک گاو شیرده خریده که گوساله آن بزرگ شده، حکم خمس آن را بیان فرمایید؟

ج. در مورد اوّل اگر مورد نیاز معیشت او بوده یا از اوّل به نیّت مخارج جهیزیه بوده، خمس ندارد و در مورد دوم هم اگر زاید بر مؤونه   سال نباشد، خمس   ندارد.

 

•گاو و گوسفندى که بیش از یک سال عمر دارند، اگر در بین سال خمسى فروخته شوند چه موقع متعلّق خمس واقع مى شوند؟

ج. اگر زاید بر مؤونه باشد، خمس دارد نسبت به سال قبل، و اگر مؤونه بوده و یا سرسال   نمى   توانسته بفروشد، هرچه سر سال خمسى آینده زیاد آمد خمس   دارد.

 

• گوسفندى را که خمس به آن تعلّق گرفته، صاحب گوسفند به قصاب فروخته است، کسانى که از گوشت آن خریدارى کرده اند بعد از این که علم پیدا کردند، آیا باید خمس آن را بدهند؟

ج. بلى، با فرض این که بدانند فروشنده خمس آن را نخواهد داد مگر این که عرفا به منزله  ى اتلاف باشد که خمس به ذمّه  ى فروشنده منتقل شده باشد.

 

• آیا صاحبان گوسفند مى توانند قیمت علوفه مصرف شده در زمستان را، از نموّ گوسفندان کسر کنند و خمس باقیمانده را بپردازند؟

ج. خیر، نمى   توانند، اگر علوفه را از رنج سال قبل تهیه کرده اند.

 

• گوساله و برّه هایى که نگهدارى مى   شوند تا مثلاً بعد از دو سال از شیر آن  ها استفاده شود، آیا خمس دارند؟ و آیا پشم آن  ها که در ضمن این دو سال استفاده مى   شود خمس دارد؟

ج. مورد اوّل خمس دارد، مگر این که محلّ نیاز بوده و ناچار از نگهدارى آن  ها باشد، و مورد دوم خمس ندارد با فرض این که به عنوان مؤونه استفاده شده است بدون تعلّق خمس.

 

• شخصى تعدادى گوسفند براى استفاده زندگى خود دارد، حال اگر از بچه و پشم آن  ها در غیر مؤونه استفاده کند، آیا خمس گوسفندان را باید بپردازد؟

ج. خیر، لازم نیست.

 

•شخصى تعدادى گاو و گوسفند دارد که خمس آن  ها را داده است. سال بعد تعداد گاو و گوسفندان همین مقدار است ولى قیمت آن  ها دو برابر شده است، آیا خمس دارد؟

ج. اگر مورد نیاز نیستند، ترقّى قیمت آن  ها خمس دارد، البته اگر از تورّم نباشد.

 

•شخصى گوسفندى را براى استفاده از شیر آن خریدارى مى کند ولى گوسفند مزبور شیر نمى  دهد تا این که سال خمسى مالک آن مى   رسد. آیا به گوسفند مذکور در صورتى که از درآمد بین سال خریدارى شده باشد خمس تعلّق مى   گیرد؟

ج. در فرض مسأله خمس ندارد، اگر به نحوى جهت مؤونه بودن در آن باقى است.

 

•آیا به گوسفندانى که از سرگین آن  ها به عنوان کود در کشاورزى و از مو و پشم آن  ها براى لباس و فرش و… مورد نیاز زندگى استفاده مى  کنیم، خمس تعلّق مى گیرد؟

ج. آن چه براى مؤونه ى مورد نیاز نگهدارى مى  شود، حکم سرمایه را دارد و خمس ندارد.

 

•عشایرى که با گوسفندان خود امرار معاش مى کنند و آن  ها داراى زاد و ولد هستند، آیا بر خود گوسفندان و منافع آن  ها خمس تعلّق مى   گیرد یا خیر؟

ج. درباره   ى اصل سرمایه به مسأله  ى ۱۴۰۱ رساله مراجعه شود و منافع، آن چه زاید بر مؤونه   ى سال باشد، خمس آن واجب است.

 

•شخصى براى امرار معاش بزغاله  هایى را مى  خرد و به آن  ها علف و جو مى  دهد تا رشد کنند، آیا رشد اضافى خمس دارد؟

ج. اگر براى انتفاع بوده نه تکسّب به عین، خمس ندارد وگرنه حکم ربح حاصل از سرمایه را دارد.

 

•کسى که گاو شیرده دارد و آن را از درآمد سال خریده است، آیا به آن خمس تعلّق مى گیرد؟

ج. اگر مورد نیاز است، خمس ندارد.