در ماه مبارک رمضان چه کتابی بخوانیم؟
هم زمان با شروع ماه مبارک رمضان، تصمیم داریم بسته‌های کتابی درباره شناخت و فضیلت‌های این ماه به مخاطبین عزیز معرفی نماییم :
۱- روزه پاکان/ زیرنظر استاد جاودان/ مؤسسه ایمان ماندگار
«روزه پاکان» دارای سی فصل و هر فصل به نام یکی از روزهای ماه مبارک رمضان مانند « اولین روز ضیافت» می باشد. در نوشتار مربوط به هر روز، سه مطلب ذکر شده است با عناوین: نجوای دل (دلنوشته هایی پیرامون ماه رمضان)، کلام حکیم (درسهایی اخلاقی با محوریت روزه و ماه رمضان) و احکام ضیافت (مسائل شرعی درباره روزه و ماه رمضان).
بخش اصلی و محوری این کتاب، «کلام حکیم» است که حاوی سی بحث اخلاقی از حضرت امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری، آیت الله حق شناس و استاد محمدعلی جاودان درباره ماه مبارک رمضان می باشد.از دیگر ویژگی های کتاب روزه پاکان، مباحثی پیرامون شخصیت حضرت خدیجه کبری(س)، امام حسن مجتبی(ع)، وصایای حضرت علی(ع) و بیانات منتشر نشده از مرحوم علامه عسکری می باشد.
۲-سی ساغر سحری/ محمد رضا مروارید / نشر سپید باوران
کتاب «سی ساغر سحری» دریافتی است از دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان با نثری زیبا و فاخر.
محمدرضا مروارید در مقدمه کتابش درباره این ادعیه شریف می‌نویسد:«…و برترین خواسته‌ها همان‌هاست که بر زبان برترین بندگان آمده؛ نیایش‌هایی که نشانی از آنها در میراث اسلامی ما برجا است… خواستن با آن واژه‌هاست که از یک‌سو آرام جان روزه‌داران است و از دیگر سو، تشنگی‌افزای لب‌فروبستگان از آب و نان. دعاهایی که شماری بلند است، فراخور حال مناجاتیان؛ چونان نیایش ابوحمزه؛ انبانی از معرفت. و شماره کوتاه، ساغرهایی خورندِ همگان؛ به سان همین سی دعای روزانه که از بام سحر تا شام افطار می‌توان نسیم بهارانه‌ی آن را جرعه جرعه نوشید، و باغ دل را یک روز با آن طراوت داد.»
او هم‌چنین در مورد کیفت نگارش کتاب خود توضیح می‌دهد: «هرچند در پارسی شده این راز و نیازها، اصلی‌ترین بن‌مایه‌های پنهان در متن آمده، و تابشی از آن سی آینه‌ی معنوی بر پهنه‌ی آن باز تابیده است.
۳-روزه راستین: شرح دعاهای روزهای ماه مبارک رمضان/ آیت الله سید روح الله خاتمی /سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
مجموعه حاضر گزیده‌ای از سخنان حضرت آیت‌الله سیّد روح‌الله خاتمی را در دهه اول انقلاب اسلامی که در دیدارها و خطبه‌های نماز جمعه ایراد فرموده‌اند، دربر دارد و می‌توان آن را به‌منزلۀ چکیده و عصاره‌ای از دیدگاه‌ها و اندیشه‌های حضرت آیت‌الله درباره فضیلت ماه مبارک رمضان دانست.
بخشی از مفاد کتاب عبارتست از:
◄ نخستین کاری که باید در طلیعه ماه رمضان انجام دهیم، توبه از گناهان است.
◄ اگر ماه رمضان را طی کردی و تغییر حالی در خود دیدی، بدان که رحمت الهی شامل حالت شده است.
◄ در ماه رمضان یکی از کارهایی که می‌باید انجام گیرد، این است که دشمنی‌ها را تبدیل به دوستی کنیم.
◄ درباره روزه فواید اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی و اخلاقی بسیاری وارد است اما اصلی‌ترین فایده روزه رسیدن انسان به تقوا و پرهیزگاری است.
◄ رمضان ماه تمرین بندگی حقیقی است.
◄ رمضان ماه عبادت همراه با توجه و تفکر است.
◄ روزهای که بدون تفکر و تأمل باشد، سودی ندارد و عید فطری که در آن انسان بخشیده شده نباشد، عید نیست.
◄ روزه‌گرفتن چیزهایی دارد که مربوط به روح و جان انسان است که اگر درست فهمیده شود، همه عبادت‌های دیگر انسان مثل نماز خواندن و قرآن خواندن و دعا کردن متعالی‌تر و قوی‌تر می‌شود.
◄ ماه رمضان، به‌ویژه شب‌های قدر، بهترین فرصت برای آمرزیده شدن است.
◄ شب‌های قدر شب‌های تربیت است.
◄ حضور در شب‌های قدر خودش توفیق الهی است، اما اگر نتوانیم نظر عنایت خدا را جلب کنیم شقی هستیم.
◄ خداوند هیچ شبی را بهتر از شب قدر قرار نداده است.
◄ ماه رمضان از یک زاویه بهار کار روحانیون است زیرا آنها را مستقیماً به میان مردم می‌برد.
◄ ماه رمضان فرصت خودسازی و تهذیب نفس است؛ در این ماه، انسان باید بیش از هر چیز به تفکر بپردازد و با خدای خود خلوت کند.
◄ ماه رمضان ماه دعاست.
◄ ماه مبارک رمضان دعوت به ضیافت خداست، اگر این روزه گرفتن‌ها درست باشد به روح انسان صفا می‌بخشد و تیرگی‌ها را از دل انسان بیرون می‌کند.
۴- مراقبات ماه رمضان/ آیت الله محمد محمدی ری شهری / دار الحدیث
در این کتاب با الهام از آیات و آموزه‌های قرآن و احادیث، مسائلی در خصوص «ماه رمضان»، تدوین شده است که نخست، اهمیت ماه رمضان و ارزش آن از دیدگاه اسلام بررسی شده، سپس شرایط و زمینه‌های لازم برای ورود به این ماه ذکر گردیده، آن گاه آداب و اعمال این ماه بیان شده است. بخش دیگری از کتاب نیز به بیان فضایل، ویژگی‌ها، و آداب شب‌های قدر اختصاص دارد. در بخش پایانی نیز، «آداب وداع با این ماه»، «آداب شب عید» و «آداب روز عید» ذکر گردیده است.
۵-ماه رمضان در بیان پیامبر(خطبه شعبانیه)/ حسین استاد ولی / نشر منیر
«خطبه شعبانیه» همراه با ترجمه آن، مطالب کتاب را تشکیل می‌دهد .این خطبه را رسول گرامی اسلام در یکی از جمعه‌های آخر ماه شعبان ایراد فرموده و حضرت علی (ع) آن را روایت کرده‌اند .این خطبه متضمن رهنمودهایی برای روزه‌داران است .در ابتدای کتاب مطالبی درباره اهمیت روزه، فضیلت ماه مبارک رمضان، تلاوت قرآن، آداب روزه داری، توبه از گناهان، دعا و نیایش، اطعام مومنان روزه‌دار و نظایر آن آمده است .
۶-شهر خدا: رمضان و رازهای روزه داری/ علیرضا پناهیان / موسسه بیان معنوی
مجموعه حاضر، حاوی گزیده‌ای از سخنرانی‌های مختلف حجت‌الاسلام پناهیان درباره ماه مبارک رمضان است. به زعم ایشان، آثاری که برای روزه واجب ماه رمضان در قرآن و روایات ذکر شده بسیار عمیق و ماندگار است و تاثیر روزه، نخست از قاعده تاثیر بر روح انسان ناشی می‌شود.
۷- رمضان دریچه رویت: سیر الی الله در سایه ی جوع، صوم و ماه رمضان/ اصغر طاهرزاده / لب المیزان
کتاب «رمضان دریچه رؤیت» با رویکرد سیر الی الله در سایه‌ی جوع، صوم و ماه رمضان، حاصل سلسله مباحث استاد طاهرزاده جهت آمادگی روح انسان در راستای اُنس قلب با انوار الهی است. این کتاب در صدد است ما را متذکر راه‌هایی نماید که می‌توانیم از حاکمیت نفس امّاره رها شویم.
ابتدا به نحوه‌ی وجود انسان در عالم می‌پردازد که آیا انسان در ذات خود چنین استعدادی را دارد که بتواند با حقایق عالَم اَعلا ارتباط پیدا کند، اگر می‌تواند چگونه باید عمل کند تا آن ارتباط برقرار شود؟ روشن می‌کند با توجه به جایگاه و وسعت نفس ناطقه‌ی انسان، انسان موجودی است بالاتر از بدن مادی و مقصد تمام دستورات دین و تکلیف‌های الهی بر این اساس است که انسان در صحنه‌ی عمل از خودِ برتر و جنبه‌ی معنوی و روحانی خود غافل نشود وگرنه قالب زندگی می‌ماند و قلب آن می‌رود و بر این مبنا جایگاه «جوع» و «صوم» را مشخص می‌نماید. هنر این نوشتار آن است که ابتدا بین «جوع» و «صوم» و «ماه رمضان» تفکیک قائل شده تا خواننده بتواند از هرکدام بهره‌ی لازم را نصیب خود بنماید.
کتاب متذکر این نکته است که حقایق، پدیده‌های نوری عالم هستند که به جهت نحوه‌ی وجودیِ برتری که دارند همواره در تجلی‌اند و لذا اگر انسان بتواند حجاب‌های بین خود و آنها را کنار بزند جان او تحت تأثیر تجلیات نور آن حقایق قرار می‌گیرد و از کمالات مخصوصی که هر حقیقتی با خود دارد بهره‌مند می‌شود. سپس به این نکته می‌پردازد که روزه‌داری از موضوعاتی است که اگر در زندگی انسان‌ها جای خود را باز کند موجب می‌شود تا آنچه عقل فهمید، دل احساس کند.
از جمله نکات مهمی که کتاب با خواننده‌ی خود در میان می‌گذارد این نکته است که وقتی در زندگیِ انسان رجوعِ به «جوع» شروع شد و برکات آن معلوم گشت، انسان به دنبال زیباترین و کامل‌ترین شکلِ جوع خواهد بود و لذا از خود می‌پرسد مرز جواب به میل‌هایش کجاست و چگونه باید بر میل‌ها حاکم شود و در این مسیر متوجه «صوم» می‌شود که شکل مدیریت‌شده‌ی جوع در ذیل شریعت الهی است و وقتی خواست در پرتو صوم به بالاترین منازل معنویت برسد به «ماه رمضان» دل می‌بندند که حضرت‌سجادu مشخصه‌ی آن ماه را داشتن محرّمات فراوان می‌دانند و می‌فرمایند: «جَعَل لَهُ مِنَ الْحُرُماتِ الْمَوْفُورَهِ و الْفَضائِلِ الْمَشْهُورَهِ» خداوند برای آن ماه محرّمات فراوان و فضایل مورد توجهی قرار داد و بر این مبنا مشتاقانِ صعود به عالم اعلا احترام خاصی برای ماه رمضان قائل‌اند.
۹- روزه دریچه ای به عالم معنا / اصغرطاهرزاده / لب المیزان
کتاب حاضر حاصل سخنرانی مولف در جمع دانشجویان تربیت معلم است. خصوصیت این بحث در توجه کردن به روزه است در رابطه با نقشی که روزه در ابعاد باطنی و قلبی انسان ایفاء می‌کند. استاد سعی دارد دست روزه‌دار را بگیرد و به کمک نیّتِ نابی که در روزه‌داری‌اش اراده می‌کند، او را به لایه‌های باطنیِ روح و روان و قلبش سیر دهد و راه‌های ظریف خودشناسی را که انسانِ روزه‌دار می‌تواند طی کند، مقابل او قرار دهد. می‌گوید: ای انسان! به اندازه‌ای که در روزه‌داری عزم بلند داشته باشی، روزه برای تو ثمره به همراه خواهد آورد و لذا سعی دارد آن نوع از عزم‌های بلندی را که انسان روزه‌دار می‌تواند اراده کند، به او متذکر شود.
توجه به روایات و سخنان عرفا در مورد روزه موجب تقویت اراده در روزه‌داری می‌گردد، لذا با مطالعه روایات مورد بحث، انسان احساس می‌کند با روزه‌داری خود راه‌های گمشده‌اش را می‌تواند بیابد
۱۰- فرهنگ و آداب روزه داری با غذاهای طبیعی/ محمد دریایی / سفیر اردهال
موضوع کتاب حاضر روزه و تغذیه است. نگارنده ابتدا مباحثی چون آداب روزه‌داری، رابطه روزه و سلامتی، رمز روزه‌داری در درمان دستگاه گوارش، روزه در جهان طب و بهداشت و آماری از تاثیر روزه و درمان طبیعی را مطرح می‌کند. بعد از آن تغذیه در ماه مبارک رمضان را بررسی می‌کند و پیام‌های بهداشتی و طبی ویژه ماه رمضان و احکام روزه بیماران را بیان می‌کند. در ادامه طرز تهیه غذاهایی برای سحری و افطاری و طرز تهیه غذاهای شیرین و شیرینی‌ها، شربت‌ها و دمنوش‌ها را ارائه می‌دهد.
۱۱- پرسش ها و پاسخ های برگزیده ویژه ماه مبارک رمضان / دفتر نشر معارف
مجموعه کتاب های پرسشها و پاسخهای دانشجویی توسط نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها و دفتر نشر معارف انتشار پیدا کرده است .
آنچه این کتابها را از انواع مشابه برجسته می سازد طبقه بندی موضوعی ، توجه به شبهات و سوالات روز ، پاسخگویی بلیغ وبر اساس نظرات علما و مراجع عظام است.
لازم به ذکر است ،این کتاب ها در عین حال این که دانشجویی نام گرفته اما برای هر ذهن پرسشگر و برای پاسخ به شبهات در اکثر محیط ها مناسب است.