کتاب کدهای اخلاقی دانشجویان

معرفی کتاب کدهای اخلاقی دانشجویان با رویکرد اخلاق اسلامی

کتاب کدهای اخلاقی دانشجویان با رویکرد اخلاق اسلامی، تالیف الهام انصاریان حاصل تدوین ۱۰۰ کد اخلاقی است که تحت موضوعات مختلف طبقه‌بندی شده و شامل مقررات، استانداردها و یا اصولی است که دستورالعمل‌های لازم برای رفتارهای درست اخلاقی، وجدانی و همچنین درستکاری در محیط دانشگاه را فراهم می‌سازد.

برای جامعه، فضیلت و اخلاق از نان شب هم واجب‌تر است. اگر جامعه‌ای شکست اخلاقی بخورد با هیچ نیرویی نمی‌توان شکست را جبران نمود. (افلاطون) 

یکی از راه‌های گسترش اخلاق در جامعه، تبیین رفتارهای پذیرفته‌شده‌ی اخلاقی در موقعیت‌های مختلف، در قالب کدهای اخلاقی است. هرگاه فردی وارد دانشگاه می‌شود، باید قواعد و قوانین دانشجو بودن را فرا بگیرد و به نحوی رفتار کند که از یک دانشجو انتظار می‌رود. موفقیت فرد در پذیرش نقش‌های اجتماعی در آینده زندگی اجتماعی فرد، همواره مرهون میزان موفقیت وی در دوران دانشجویی و نحوه پذیرش و ایفا‌کردن نقش دانشجو است. با توجه به نبود روابط تعریف شده در بسیاری از حوزه‌های اجتماعی، گاه روابط افراد با سوء‌تفاهم‌های جدی رو‌به‌رو می‌شوند. از جمله روابطی که سخت در معرض خطر سوء‌تفاهم قرار دارند، روابط دانشجو با استاد، روابط دانشجو با کارکنان دانشگاه، روابط دانشجو با هم‌اتاقی و همکلاسی است.

استخراج مفاهیم و موضوعات اخلاقی از منابع غنی اسلامی – ایرانی، امکان‌پذیر بوده و زیربنای مناسبی برای تدوین کدهای اخلاقی دانشجویان است. انتظار می‌رود که کدهای موجود در کتاب کدهای اخلاقی دانشجویان با رویکرد اخلاق اسلامی، به‌دلیل تناسب با فرهنگ و اعتقادات ایرانیان بهتر پذیرفته شود و در‌صورت ایجاد زمینه‌های مناسب، اجرای آن در محیط‌های آموزشی ایران در مقایسه با استفاده از کدهای اخلاقی تدوین شده در دیگر کشورها با کم‌ترین اشکال مواجه شود. 

یکی از اصول اجتماعی شدن، یادگیری هنجار‌های اجتماعی، ارزش‌ها و چگونگی رفتار در نقش‌های مختلف و فراگیری میزان انتظاری است که فرد می‌تواند از اطرافیانش داشته باشد. هر گاه فردی وارد دانشگاه می‌شود، باید قواعد و قوانین دانشجو بودن را فرا بگیرد و به نحوی رفتار کند که از یک دانشجو انتظار می‌رود. در دانشگاه‌ها، روابط قاعده‌مند نیستند. از یک سو در دانشگاه، اساتید توقعات متفاوتی از دانشجو دارند و از طرف دیگر دانشجویان نیز معتقدند بزرگ شده‌اند و دیگر دانش‌آموز دبیرستانی نیستند. با این‌حال، چون هیچ ضابطه استانداردی در زمینه روابط استاد و دانشجو تعریف نشده، این روابط به سختی در معرض بد‌فهمی است.

گاه توسط دانشجو یا استادی که منطق روابط را هم درک نکرده‌اند، رفتار یا کلامی خاص، حمل بر معانی دیگر می‌شود. در کتاب کدهای اخلاقی دانشجویان با رویکرد اخلاق اسلامی، به دانشجویان کمک خواهد کرد اگر در شرایطی مجبور به رعایت برخی ضوابط شدند، از آن‌ها باخبر باشند و در‌صورت لزوم به‌کار بندند. از دیگر سو، دانشجویان می‌توانند با این ضوابط رفتار و شخصیت خود را نیز به‌عنوان یک دانشجو ارزشیابی کنند و بسنجند و همچنین با قیاس به این توصیه‌ها، می‌توانند برخی نکته‌های ناگفته را نیز دریابند. 

کدهای اخلاقی، به عنوان سیستمی از ارزش‌ها و بایدها و نبایدها تعریف شده که بر مبنای آن خوب و بدهای اخلاقی معلوم گشته و رفتار و گفتار خوب از بد متمایز می‌گردند. هدف از تعریف کد اخلافی شناسایی و اولویت‌بندی ارزش‌ها برای هدایت رفتار است. 

کدهای اخلاقی با ارزش‌های اخلاقی متفاوت‌اند. به عبارت دیگر ارزش‌های اخلاقی اصولی عام و کلی هستند که بروز آن‌ها را در کدهای اخلاقی می‌توان یافت. برای مثال، ادب، سخت کوشی، جدیت در تحصیل علم که همگی اصولی ارزشی‌اند. می‌توان گفت در ارزش‌های اخلاقی نوعی کلی‌گویی دیده می‌شود، در‌حالی که کدهای اخلاقی قابل اجرا و قابل سنجش هستند. 

فهرست مطالب کتاب

کدهای اخلاقی دانشجویان در رابطه با اساتید
کدهای اخلاقی و رفتار اجتماعی در محیط دانشگاه
کدهای اخلاقی دانشجویان در رابطه با پوشش
کدهای اخلاقی دانشجویان در محیط خوابگاه
خلاصه موضوع